معرفی و مرور؛
نگاهی به پنج اقلیم حضور و خصلت شاعرانگی ایرانیان
بلک بلاگ: داریوش شایگان در کتاب پنج اقلیم حضور به تحلیل روحیه و شخصیت ایرانی با بهره گیری از دیدگاه های فلسفی، روان شناختی و ادبی و شاعرانگی این مردم می پردازد.
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: داریوش شایگان متولد چهارم بهمن ماه ۱۳۱۳ خورشیدی در شهر تبریز است که در خانواده ای چندزبانی و چندفرهنگی به دنیا آمد. پدرش محمدرحیم شایگان تجاری متمول و شیعه مذهب بود و مادرش زولوگیدزه اباشیدزه باگراتیون، اهل گرجستان و سنی مذهب بود. دایه او روس بود و فرزندانِ خانواده از کودکی زبان های ترکی، روسی و فارسی را یاد گرفته بودند. او دوره ی دبستان تا اول دبیرستان را هم در مدرسه ی فرانسوی زبان سن لوئی تبریز گذراند و زبان فرانسوی نیز به این ترکیب اضافه گردید. سپس در ۱۵ سالگی با نیمه تمام گذاشتن تحصیل در دبیرستان تبریز، به انگلستان رفت و آنجا دبیرستان را به انگلیسی درس خواند.
داریوش شایگان بعد از اتمام دوره دبیرستان به ژنو سوئیس رفت و ابتدا تحصیل در رشته پزشکی را شروع کرد، اما بعد از یک سال آنرا رها کرد و به تحصیل هم زمان در رشته های علوم سیاسی، فلسفه و زبان شناسی پرداخت. در دوران تحصیل، او به مطالعه آثار ادیبان و فیلسوفان بزرگی مانند پل والری، مارسل پروست، کارل گوستاو یونگ، شارل بودلر و راینر ماریا ریل که علاقمند شد و با فرهنگ و ادبیات اروپا در قرن بیستم آشنا گردید. در دانشگاه ژنو، شایگان تحت تأثیر استادش ژان هربر، با اساطیر و حماسه های هند آشنا شد و دو سال را صرف یادگیری زبان سانسکریت نزد هانری فرای، هندشناس مشهور، کرد؛ و در ۲۵ سالگی و بعد از پایان تحصیلاتش به ایران بازگشت.
پس از بازگشت، شایگان شش سال را به مطالعه و تأمل در عرفان و متون کلاسیک فارسی اختصاص داد و به بررسی آثار الهیاتی و عرفانی پرداخت. در این دوره، وی در دانشگاه تهران به تدریس زبان سانسکریت مشغول شد و با سید حسین نصر همکاری کرد. بوسیله نصر، با هانری کُربَن، اسلام شناس فرانسوی، هم آشنا شد. این مطالعات و ارتباطات، تأثیر عمیقی بر ایجاد اندیشه های فلسفی و عرفانی شایگان گذاشت.
به همین مناسبت نگاهی به یک اثر این اندیشمند شش زبانه می کنیم:
پنج اقلیم حضور
کتاب پنج اقلیم حضور نوشته داریوش شایگان یکی از آثار مهم این مولف است که به بررسی و تحلیل عمیق فرهنگ و ادبیات ایران می پردازد. این کتاب در حقیقت تلاشی برای شناخت هویت ایرانی و جنبه های مختلف حضور انسان ایرانی در جهان است. شایگان در این اثر به تحلیل روحیه و شخصیت ایرانی با بهره گیری از دیدگاه های فلسفی، روان شناختی، و ادبی می پردازد.
پنج اقلیم حضور به بررسی پنج چهره برجسته در ادبیات و فرهنگ ایران اختصاص دارد: حافظ، مولانا، سعدی، خیام و فردوسی. شایگان تلاش می کند تا بوسیله آثار و اندیشه های این بزرگان، به درک بهتری از هویت ایرانی و نگاه معنوی ایرانیان به جهان برسد. او به تأثیر این شاعران بر ساختار ذهنی و فرهنگی ایرانیان می پردازد و نشان میدهد که چگونه این شخصیت ها پنج بُعد از "حضور" را در فرهنگ ایرانی نمایندگی می کنند.
رویکرد شایگان در این اثر، تحلیل فرهنگ ایرانی از نظر تطبیقی است، او از این منظر میان فرهنگ ایرانی و دیگر فرهنگ ها ارتباط برقرار می کند و بدنبال کشف نقاط اشتراک و تفاوت های تفکر ایرانی با تفکر فلسفی غربی است. شایگان باتوجه به مشرب فلسفی اش به جنبه های عرفانی، فلسفی، و وجودی زندگی در ادبیات ایران توجه ویژه ای دارد.
اهمیت این کتاب در چیست؟
این کتاب نگاه تازه ای به هویت ایرانی ارائه می دهد و آنرا در سطحی جهانی بررسی می کند. ترکیب تحلیل های فلسفی با نگاهی ادبی، موجب می شود که اثر هم برای علاقه مندان به ادبیات و هم برای دوستداران فلسفه جذاب باشد و در عین حال شایگان به گونه ای خلاقانه تلاش می کند که تضادها و همزیستی عناصر سنتی و مدرن در فرهنگ ایرانی را شرح دهد.
سبک نوشتاری شایگان در این کتاب، روان و در عین حال پیچیده است؛ او از اصطلاحات فلسفی و تحلیل های دقیق بهره می برد، اما تلاش دارد که مطالب برای خواننده عام نیز قابل فهم باشد.
آن طور که خودش در این زمینه نوشته است «شالوده این مقالات، برمبنای زاویه دید من نسبت به خصلت شاعرانگی ایرانیان پی ریزی شده است؛ بر محور این پرسش که ارج و منزلت ایرانیان در قبال بزرگان ادبشان حاصل چه برداشتی است؟ پیوند و ارتباط درونی این مردم با شاعران بزرگشان از چه سنخ است که چنین به اعماق سرشتشان رسوخ کرده و سایه ای سنگین بر کل جهان بینی آنان افکنده است؟ غرض از این قلم فرسایی، سنجش و تحلیل ارتباط ایرانیان با شاعران ارجمندشان است، به خصوص آنان که طی قرون و اعصار به پایگاهی اساطیری اعتلا یافته اند… به نظرم پیوندی از این دست مولود قریحه شاعرانه ایرانی است که در جهان بی همتاست.»
کتاب پنج اقلیم حضور یکی از آثار برجسته شایگان است که می تواند برای آنهایی که به فلسفه، ادبیات و هویت فرهنگی علاقمند هستند، بسیار آموزنده و تأمل برانگیز باشد.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب