امینی مطرح كرد؛
در ضمیر متصل انسان و عواطف انسانی برای شاعر اصالت دارد
به گزارش بلک بلاگ اسماعیل امینی اظهار داشت: شاعر کتاب ضمیر متصل، دغدغه این را نداشته که طرف کسی را بگیرد، بلکه در این اشعار، طرف انسان است و انسان و عواطف انسانی برای شاعر اصالت دارد.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، آئین رونمایی از مجموعه شعر «ضمیر متصل» اثر وحیده احمدی، روز چهارشنبه پنجم مرداد با سخنرانی اسماعیل امینی، محمدحسین نعمتی و شاعر این مجموعه در خانه کتاب و ادبیات ایران اجرا شد.
اسماعیل امینی؛ نویسنده، شاعر و منتقد ادبی در این آئین، اظهار داشت: تألیف کتاب مجموعه غزل با موضوع خواستگاری به این شکل در کشور سابقه نداشته است؛ کتابی که موضوع خواستگاری، آداب و رسوم و تبعات آن، همین طور تحولاتی که در طول زمان در آن انجام شده را در قالب شعر مطرح می کند، آن هم از نظر کسی که هم شاعر است و هم می تواند راوی عواطف، یافته ها و چشم اندازهای دختران جوان باشد. از این منظر این کتاب منحصربه فرد است.
وی درباره زبان این کتاب، اضافه کرد: بااینکه زبان اشعار کاملاً صمیمانه و رسا است، ولی بدین سبب که شاعر تلاش نموده به پیشینه شعر فارسی و این رسوم نیز اشاره کند، بخش هایی از کتاب زبان ادیبانه دارد. گفتنی ست شاعر خیلی از کنایات، واژه ها و اصطلاحات زبان گفتاری را خیلی خوب در این اشعار آورده است.
این شاعر در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: غزل در طول تاریخ هزارساله خود، سخنگوی عشق بوده است. غزل به مفهوم عاشقانه سخن گفتن است. بطورمثال برداشت عرفانی از عشق یا قصه گویی به شیوه نظامی یا قصه های عاشقانه عامیانه هم که به طور معمول با اشارات تلمیحی همراه بوده، رایج بوده است. اما گونه ای از غزل فارسی که بدون حرف های کلی، تمثیلی و نمادین با تاکید بر واقعیت و عینیت از عشق سخن بگوید، نداشتیم. از این منظر این کتاب، کار بدیعی است.
اسماعیل امینی افزود: در مجموع ما در وضعیت اجتماعی، فرهنگی و تاریخی قرار داشتیم که سخن گفتن از برخی چیزها، محدوده ممنوعه محسوب می شد و این مساله متأسفانه هنوز ادامه دارد که یکی از نمونه های آن ابراز عشق از جانب زنان است که این مساله هیچ دلیل شرعی و منطقی ندارد. در ادبیات ترکی، تعداد زیادی اشعار عاشقانه حتی اشعار فولکلور از زبان زنان وجود دارد. اما در ادبیات فارسی و ادبیات عرب این رسم نبوده است.
وی اضافه کرد: شاعر این مجموعه این جرأت را داشته که مجموعه روایت هایی درباره تسلط یک نظام سنتی، آداب و رسوم و آیین هایی که مدام بر آنها افزوده شده و می شود و بر زندگی، عواطف، سرنوشت و آزادی انسان سایه افکنده را در زبان شعر بیان کند و به خوبی از عهده این کار برآمده است. حُسن دیگر کتاب این است که از زبان اول شخص نوشته شده است. متأسفانه در برداشت از شعر این خطا را داریم که شعر بازتاب تجربه های شخصی شاعر است، درحالی که این جزو بدیهیات نقد ادبی است که راوی یا شاعر، سخنگوی یک سری رخدادها و موضوعات است که لزوماً تجربه های شخصی او نیست. این خطا در تحلیل شعر را از روزگار قدیم و در رابطه با شعر شاعران بزرگ تا روزگار فعلی داریم. بیان کردن اشعار از نظر اول شخص، شجاعت بسیار بالایی می خواهد که این مجموعه شعر از این منظر، خدمت بزرگی به روزگار ما کرده است.
این منتقد و داور جوایز ادبی در ادامه اظهار داشت: غزل در طول هزار سال سابقه، سنتی را به وجود آورده که وقتی با غزل مواجه می شویم، به طور معمول چشممان دنبال آن سنت است. سنت غزل تکیه کردن بر ایده آل کمال گرا از مناسبات عاطفی بوده و بسیار کم غزل مصداقی خصوصاً در موضوعات عاشقانه وجود دارد. حتی موضوعات شخصی را شاعران به شکلی بیان کرده اند که صورت نمادین داشته باشد. خانم احمدی تلاش نکرده تجربیات شخصی خود یا تجربیاتی را که از حضور در زندگی زنان و دختران درک کرده، تبدیل به اسطوره یا بیان نمادین کند. خیلی از این اشعار خودبه خود این توانایی را پیدا کرده اند که از حد بیان مصداقی و فردی ارتقا پیدا کنند، به نحوی که قابلیت تفسیر و تعمیم داشته باشند.
اسماعیل امینی درباره یکی دیگر از خاصیت های این کتاب، اضافه کرد: در شعرهای روایی ممکنست گاهی فنون بلاغی در سایه قرار بگیرد، یعنی محتوا آنقدر غلبه پیدا می کند که استفاده از فنون شعری کمتر دیده شود، اما در این کتاب اینطور نبوده و شاعر به خاطر تجربه ای که دارد، خیلی خوب از عهده کار برآمده است.
وی در آخر اظهار داشت: کسانی که با اینگونه شعرها یعنی شعرهایی که از موضوعات مورد توجه جامعه حرف زده، مواجه می شوند، به طور معمول با ذهنیت به سراغ آنها می روند و گاهی خودشان هم به این دام می افتند. در این کتاب این ذهنیت را ندیدم، برای اینکه شاعر دغدغه این را نداشته که طرف کسی را بگیرد. شاعر در این اشعار، طرف انسان است و هیچکدام از چیزهایی که در بیرون جاذبه دارد، چه دفاع متعصبانه از آداب و رسوم و سنت و چه انفعال متحیرانه در مقابل رهاوردهای جدید، برای شاعر جاذبه نداشته است. خودِ انسان و عواطف و نگرانی های انسانی شامل زن و مرد، برای شاعر اصالت داشته و این مساله خیلی هوشمندانه در این کتاب آمده است. در این اثر از دوگانه سازی های ساده لوحانه رایج در حوادث اجتماعی ما، هیچ نشانی نیست و این نشانه اِشراف شاعر نسبت به مباحث مربوط به انسان است. حتی شاعر به انکار مجموعه آن چیزهایی که به عنوان سنت شعر عاشقانه پشت سرمان داشتیم نیز برنیامده است، با توجه به این که نگاهش تا اندازه ای با این نگاه تقابل دارد.
این اثر، یک پیشنهاد خوب به شعر امروز است
در بخش دیگری از این برنامه، محمدحسین نعمتی شاعر معاصر اظهار داشت: بابت جسارت شاعر در خلق این اشعار به او تبریک می گویم که نوع جدیدی از مواجهه شعر با مسائل اجتماعی را پیشنهاد داده است. همیشه یکی از دغدغه های شخصی من، نسبت شعر و زندگی بوده است. اگر مقرر است اتفاقی در شعر معاصر ما بیفتد، باید این نسبت را مدنظر داشته باشیم. اگر ما در شعر معاصر حرفی برای گفتن داریم، باید از زندگی برخاسته باشد.
این شاعر در ادامه اظهار داشت: باید ببینیم جایگاه غزل های این کتاب در غزل معاصر کجاست؟ غزل معاصر و غزل پس از نیما یا حتی غزلی که از زمان مشروطه شروع شد، پیشنهادهایی به غزل سنتی ارائه داد. بزرگانی همچون میرزاده عشقی اهتمام کردند غزل را به غزل به دنیای معاصر نزدیک کنند. اتفاقات خوبی هم افتاد. در دهه های ۶۰ و ۷۰ پیشنهادهای خوبی از طرف شاعرانی همچون محمدعلی بهمنی ارائه شد، اما احساس می کنم که در دهه های ۸۰ و ۹۰ یک برگشت به عقب داشتیم و با نادیده انگاشتن همه تجربیات خوب غزل در آن سال ها و نادیده گرفتن ظرفیت هایی که غزل به وجود آورده بود، باردیگر به سبک کتابخانه ای که بیشتر سبک هندی نماینده آن بود، برگشتیم و تکه های مربوط به زندگی امروز ما در غزل ها کمرنگ بود. جوان ها بیشتر به غزل سبک هندی روی آورده بودند که همه چیز آن به شکل کتابخانه ای صورت می گیرد و حتی غم و شادی آن مبهم است. ولی این نوع غزل، یک پیشنهاد به غزل امروز است. اگر غم و شادی در این کتاب است، مربوط به زمانه ما بوده و همه چیز از زندگی طبیعی دختری در فضای امروز برمی خیزد. شاعر در اشعارش اهتمام کرده مصداق هایی پیدا کند که واقعی باشند. فکر می کنم ایده کتاب آنقدر ناب و پررنگ است که شاید برخی کاستی ها درباره فرم و خاصیت های زیبایی شناختی ابیات را کمرنگ کرده است.
وی با اشاره به عنوان این کتاب گف: نام این کتاب را دوست دارم. این عنوان به صورتی به مستقل نبودن هویت زن در جامعه و این که حتما باید به کسی یا جایی پیوست داشته باشد، اشاره دارد. این اسم خیلی ظرفیت دارد که طرح جلد مناسبی برای آن صورت گیرد که امیدوار هستم در چاپ دوم کتاب صورت گیرد.
نعمتی همین طور اظهار داشت: شاعران به عنوان سنجنده ها، بسیاری از مسائل را زیباتر و جامع تر از اشخاص دیگر می بینند. این کتاب و هرکدام از سرفصل های آن ازجمله موضوع سن شناسنامه ای برای ازدواج، ازدواج های سریع، اختلاف سطح طبقاتی و نگاه ارزیابانه می تواند به عنوان یک مرجع برای پژوهش مورد توجه باشد و این یکی از خاصیت های کتاب است. سرفصل های این کتاب از یک نگاه جامع برمی آید.
این شاعر با تاکید بر اینکه این کتاب یک پیشنهاد خوب به شعر امروز است، اظهار داشت: این کتاب به دنبال تناسبات فانتزی معمول ادبیات نیست. در این اثر جسارتی وجود دارد که با محجوبیت هم راه است و این از سلوک شخصی شاعر برمی آید. این اشعار از یک سری دختران همدرد و هم دغدغه نمایندگی می کند. در این اثر، بحث محترمانه بودن و مهربانانه بودن لحن روایت نیز بسیار مهم می باشد، ضمن این که طنز در آن وجود دارد، ولی از کلمات محترمانه استفاده شده است. مهربانی شاعرانه، طنز خوب و اشعار دلنشین از خاصیت های این کتاب است. البته برخی ابیات می توانند ارتقا پیدا کنند تا بلاغت بیشتری داشته باشند.
وی اضافه کرد: به نظرم این کتاب می تواند مخاطبان بسیار زیادی داشته باشد و کتابی باشد که در جامعه دست به دست بچرخد. ناشر نباید بسادگی از ظرفیت های این کتاب عبور کند، چونکه این اثر یک گنج است. کتاب باید با اصول حرفه ای معرفی شود و به چاپ های مجدد برسد. اگر این کتاب خوب معرفی شود، خیلی ها می خوانند و تسکین پیدا می کنند.
این کتاب به بیان دغدغه های دختران مجرد می پردازد
وحیده احمدی شاعر مجموعه «ضمیر متصل» نیز در این آئین اظهار داشت: این کتاب شعر با محوریت خواستگاری است، در حقیقت این کتاب یک موضوع واحد با مضامین مختلف دارد، موضوعی که تا حالا به این شکل در ادبیات ما به آن پرداخته نشده بود. به طور معمول این بحث بیشتر با طنز و فکاهی همراه بوده، اما این کتاب به بیان دغدغه های دختران مجرد می پردازد. مخاطبان اصلی این کتاب، دختران مجرد و پسران هستند تا با دنیای این دختران آشنا گردند. شاید چون خودم چند خواهر دارم، این دغدغه همیشه در خانواده ما مطرح بوده است.
وی افزود: وقتی برای نخستین بار این شعرها را در بعضی جاها می خواندم، فکر می کردم اینها بیشتر احساسات شخصی من است، ولی پس از اختتام جلسه دختران می گفتند انگار حرف دل ما را زدید و بعد از آن، این منِ شخصی تبدیل به منِ اجتماعی شد.
این شاعر در آخر اظهار داشت: برای یافتن مخاطب، ابتدا باید از خودم و کارم مطمئن باشم تا بتوانم از آن دفاع کنم.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب