روایت یک پرستار از دفاع مقدس
بلک بلاگ: یکی از پرستاران دوران دفاع مقدس از امدادرسانی به رزمندگان دفاع مقدس خاطراتی را بازگو کرد.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از ایسنا در ایام کرونائی که اوج ایثار و فداکاری پرستاران و مدافعان سلامت را با چشم خود می بینیم مطالعه کتاب «کفش های سرگردان» خاطرات خودنوشت سهیلا فرجام فر از پرستاران فداکار دوران جنگ تحمیلی و شاهد خیلی از اتفاقات درمان های جنگ و خط مقدم که چاپ ششم آن توسط انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است خالی از لطف نیست. امروز پرستاران و مدافعان سلامت مرگ غریبانه هموطنانشان را از نزدیک می بینند و سال ها پیش پرستاران دفاع مقدس با گوشت و پوست خود، جراحت و قطع اعضای بدن رزمندگان و شهادت مردم را از نزدیک لمس کرده اند. سهیلا فرجام فر؛ پرستار دوران جنگ تحمیلی و اصالتا آبادانی است که از همان ابتدا و در این شهر درگیر مجروحان جنگی می شود و مسیرزندگی اش در خدمت به آنها می گذرد و در این راه حتی احساسات مادرانه خودرا سرکوب می کند و به یاری جبهه حق می شتابد. سال 1356 از دانشگاه پرستاری نیروی هوایی ارتش فارغ التحصیل شده و برای ادامه تحصیل به تهران می آید. در همان سال نیز به سبب نیاز سازمان به همراه همسرش به پایگاه چهارم شکاری (پایگاه وحدت دزفول) عازم می شود. به بهانه ایستادگی و ایثار این سفیدپوشان خستگی ناپذیر با این راوی و نویسنده به گفت و گو و گویی انجام شده است که می خوانید.
از حال و هوای شروع جنگ تحمیلی بگویید؟ در این دوره کجا بودید و چه وضعیتی داشتید؟
من برای تحصیل و استفاده از سهمیه نیروی هوایی در تهران ساکن بودم. سال 1359 قبل از شروع اولین حملات رژیم بعث به خرمشهر و آبادان، مادرم خبر ازدواج دوست دوران دبیرستانم را داد. به همراه بچه هایم برای حضور در مراسم عروسی به خانه پدرم در مناطق پالایشگاه نفت آبادان رفتیم. حوادث جنگ در عرض چند روز صورت گرفت و مجبور شدیم به بافت شهری آبادان نقل مکان نماییم. جنگ آغاز شد و عراقی ها با میگ های جنگی در ارتفاع پایین آبادان را بمباران می کردند. در 31 شهریور از نزدیک شاهد بودم که میگ عراقی ارتفاعش را کاهش داد و همشهریانمان که تا لحظاتی پیش به شادی در کنار هم زندگی می کردند در چشم بر هم زدنی به شهادت رساند. این نخستین تجربه من از شروع جنگ بود.
پیش از روز شروع تاریخ تقویمی جنگ در آبادان چه می گذشت؟
در آبادان از دو هفته قبل در مرز سر و صدا می شنیدیم و به اصطلاح مردم آبادان می گفتیم لب شط خبرهایی هست. ما که تا آن زمان با جنگ بیگانه بودیم؛ دیدیم یک میگ عراقی تا بالای سرمان رسیده بود و آغاز به آتش باران کرد. بله جنگ زودتر در آبادان شروع شده بود. همان موقع آمبولانس ها آژیر کشان به راه افتادند. و از پرستاران داوطلبانه درخواست کمک کردند. من هم ارتشی و هم پرستار بودم و جایی که شما می بینید که هموطن شما در خطر مرگ و باید برای مساعدت با آنها بشتابی، درنگ نخواهی کرد و در ضمن من با بورسیه ارتش درس خوانده بودم. بدین سبب سریع به بیمارستان شیر و خورشید سابق آبادان رفتم که الان به نام شهید بهشتی نام گذاری شده است.
حال و هوای آبادان در ابتدای جنگ چگونه بود؟ از وضعیت پایگاه هوایی دزفول در آن برهه زمانی بگویید؟
مردم آبادان وحشت زده شده بودند و عراقی ها تا پشت راه آهن آمده بودند. کانال های تلویزیونی کشورهای عربی از پیشروی دشمن تا خرمشهر خبر می داد. فاصله خرمشهر تا آبادان کم است. بدین سبب پدر و دیگر مردان فامیل تصمیم گرفتند که زن و بچه ها را از شهر خارج کنند. مردها در شهر ماندند و زنان و بچه ها به منزل خاله ام در بهبهان رفتند. بدین سبب دو پسرم؛ با سن یک سال و نیم و نوزاد دو سه ماهه را به خانواده در بهبهان سپردم.
در همان روزها به پایگاه هوایی دزفول برگشتم. پایگاه مثل قبل نبود و حالت تدافعی و جنگی گرفته بود. پایگاه دزفول نزدیکترین قرارگاه به مواضع رژیم بعث عراق بود. جنگنده های ما در عرض سه دقیقه می توانستند به مناطق عراق بروند و برگردند. ما لشکر بیست و یکم حمزه را پشتیبانی می کردیم و در قرارگاه همدوش همسرم به مداوای مجروحین مشغول بودم. ما یکی از بیمارستان های مهم منطقه بودیم و باند پرواز داشتیم. همزمان هم در زمین و هم هوا خدمات پرستاری ارائه می دادیم، شیفت کاری در آن زمان مطرح نبود و همیشه آماده باش کامل بودیم.
خاطره ای منحصر به فرد از حضورتان در پایگاه دزفول به یاد دارید؟
در کتاب «کفش های سرگردان» تمام خاطراتم را آورده ام. از پایگاه به ما ماموریت دادند که مجروحان را با هواپیماهای چهار موتوره سنگین به بیمارستان های تهران برای پذیرش منتقل و تحویل دهیم. هر لحظه امکان زدن هواپیما بود بدین سبب هر بار با وضو شهادتین را می گفتیم و بعد سوار بر هواپیما می شدیم. به یاد دارم همراه با سه مجروح با هواپیمای 130- C عازم تهران شدیم. سه مجروح روی سه برانکارد کف هواپیما قرار گرفتند. من هم با کیف دستی اورژانس، کنار مجروحان، کف هواپیما نشستم. مواظب حال بیماران همراهم بودم. سرم یکی را چک کردم. نبض دیگری را گرفتم. فشارخون یکی دیگر را در پرونده چارت کردم. مرتضی با رنگ و روی پریده و چشمان بی رمق تقاضای آب کرد. چیزی از زمان عملش نمی گذشت و طبق دستور پزشک نباید آب می خورد. هنوز آب خوردن برایش زود بود. گاز را در داخل کاسه آب فرو بردم. چلاندم و گاز مرطوب را بر لب هایش گذاشتم. به سختی نفس می کشید. وضع ریه هایش نامطلوب بود. هر از گاهی پلک هایش را باز می کرد و باردیگر می بست. چند دقیقه بعد ملتمسانه می اظهار داشت: خواهر آب، تشنه ام. برخلاف دستور پزشک، گاز را این دفعه کمی آبدارتر روی لب هایش گذاشتم، طوری که حتی چند قطره آب در دهانش چکید. مرتضی لبخند کمرنگی زد و لحظاتی بعد چشم هایش به سقف هواپیما دوخته شد. با خودم گفتم در چه حال و هوایی است دست او را در دستم گرفتم. مچش را لمس کردم و نبضش را کنترل کردم. شنیدم که مرتضی زیر لب اظهار داشت: «السلام علیک یا امام حسین (ع)».
مرتضی به دیار باقی سفر کرده بود. انگارتازه به خودم آمدم. صدایش کردم مرتضی. جواب نداد. نبض گرفتم، خبری نبود. ماساژ قلبی دادم؛ بی فایده بود. آینه جلوی دهانش گذاشتم. هیچ علامتی ازحیات در او نبود. او رفته بود. احساس می کردم که درونم آشفته است. دلم می خواست فریاد بکشم. صدا در گلویم شکسته شد. اهتمام کردم به خودم مسلط باشم. نمی خواستم دو مجروح دیگر که کنار مرتضی خوابیده بودند، متوجه موضوع شوند. با زحمت زیاد ساک دستی کوچکم را برداشتم و از پله های هواپیما با شانه های فرو افتاده پایین آمدم. هواپیما منتظرمان بود. همراه با دومجروح دیگر با آمبولانس به طرف بیمارستان حرکت کردیم. دو مجروح را به بیمارستان طرفه تحویل دادم.
نظر شما راجع به جنگ چیست و چه تاثیری بر مناسبات خانوادگی و اجتماعی بگذارد؟
کلیت جنگ خشن است. در جنگ مسائل مادی و جانی از یاد می رود و فقط در آن لحظه آدم ها به هم کمک می کنند. همه ما آدم ها در مناسبت های اجتماعی یک ماسک به چهره داریم اما در جنگ ماسک ها کنار می رود برای اینکه در جنگ مرگ از رگ گردن به ما نزدیک تر است. در این شرایط همه همدل و همراه می شوند و دیگر پست و مقام و شرح وظایف کمرنگ می شود. زمانی که آمبولانس مجروحان می آمد و هر کاری از دستمان بر می آمد انجام می دادیم. به خاطر حجم مجروحان پتو کف بیمارستان می انداختیم و سرم و بخیه می زدیم. من یک سال بیشتر در آبادان نبودم و بعد به بیمارستان مرکزی نیروی هوایی (بیمارستان فجر) منتقل شدم و همسرم بعنوان پرستار در جبهه ماند.
از خاطرات تلخ و شیرین جنگ برایمان از بگویید؟ در خاطراتتان از مجروح عراقی گفتید.
نیروهای صدام دزفول را زده بودند و صداهای وحشتناکی می آمد و موشک های 9متری را در کوچه های شش متری می انداخت. آژیرکشان آمبولانس ها به بیمارستان آمدند؛ بچه ای را بغل مادری دیدم که شبیه پسر خودم بود؛ در یک دستش پفک و در دست دیگرشیشه شیرش بود و مادرش با حالتی عجیب کودک را در بغل من هول داد. کودک ترکش خورده بود و یک لحظه فکر کردم، پسر خودم است؛ کودک را به پرسنل اتاق عمل سپردم. باردیگر به اتاق عمل سر زدم. دکتر گفت کودک فوت شده است. جلوی مادر کودک دو زانو نشستم. لال شده بودم و نگاه ام خیره به مادر مانده بود و پس از لحظه ای همدیگر را بغل کردیم و مثل دو مادر جنگ زده به شدت در بغل هم گریه کردیم؛ کار دیگری از دستمان بر نمی آمد.
در دوران دفاع مقدس پزشکان و پرستاران، بین مجروحین و رزمنده های ایران و دشمن فرقی نمی گذاشتند و تمام اهتمام خودرا برای حفظ جان مجروحین انجام می دادند. یک روز در بخش بودم، گفتند یک خلبان عراقی مجروح به بیمارستان آوردند. به اتاق خلبان عراقی رفتم. او رنگی زرد و پریده داشت. اسیر عراقی با پوست سبزه، چشم و ابرو سیاه، شبیه به همشهریان خودم بود. دلم می خواست سرش داد بزنم. در آن لحظه یادم افتاد وقتی که در منزل خاله ام درحال صبحانه خوردن بودیم، میگ های عراقی در ارتفاع پایین مردم را به رگبار بستند؛ همه مثل برگ خزان ریختند. همین طور دوران دبیرستان در درس فقه خوانده بودیم با یتیمان و اسیران مهربان باشید. فکرهای متناقصی همه از ذهنم گذشت و به خودم نهیب زدم که تو قسم خوردی. بالاخره بهش نزدیک شدم، زخمش را تمیز کردم. بعد ملحفه هایش را مرتب کردم. سرمش بمبه شده بود؛ گیره سرم راقطع کردم. شب قبل تحت عمل جراحی قرار گرفته بود. آب کمپوت را داخل لیوان خالی کردم، قاشق قاشق داخل دهانش ریختم. اسیر، مات و مبهوت با دهانی نیمه باز نگاه می کرد. چیزهایی به زبان عربی گفت. سرم را تکان دادم و گفتم: عربی نمی دانم. او به انگلیسی تسلط داشت و افزود: من دشمن تو هستم چطور از من پرستاری می کنی؟ گفتم من پرستارم و وظیفه ام حفظ جان آدم هاست و از اتاق خارج شدم. امروز بعد از گذشت حدود 30 سال از جنگ، خوشحالم که جنگ تمام شده و در صلح و امنیت هستیم. خوشحالم که یک زن مسلمان ایرانی هستم و توانستم در آن لحظه خاص با خودم کنار آمده و به وظیفه انسانی ام عمل کنم.
وجه شباهت پرستاران دوران جنگ با پرستاران دوران کرونا را در چه می بینید؟
پرستاران و پزشکان دوران کرونا همانند پرستاران دوران هشت ساله دفاع مقدس در خط مقدم جبهه حضور دارند. امروز اگر وجود پرستاران فداکار و پر تلاش نبود، چه کسی به بیماران کرونائی رسیدگی می کرد و از نظر من همه این پرستاران ایثارگر و فداکار هستند. پرستاران ساعات طولانی با پوشش لباس فضانوردی، ماسک روی صورت، شیلد، به مدت طولانی کار می کنند؛ مردم با ماندن در خانه ها و رعایت موارد بهداشتی می توانند به حفظ سرمایه های باارزش کشور( پرستاران و کادر درمان) کمک کنند. اگر هر کدام از این نیروهای پر تلاش و مخلص را از دست بدهیم، سال ها طول می کشد تا فردی دیپلم بگیرد و پرستاری بخواند و همچنین پزشکی که هفت سال باید عمومی بخواند و بعد تخصص بگیرد. ما چگونه می توانیم این نیروهای خدوم را جایگزین کنیم؟ به عقیده من مردم باید از حضور غیر ضروری در معابر، خیابان ها و مسافرت و عروسی ها... اجتناب کنند و با کادر پزشکی بیشتر همراهی کنند تا بتوانیم کرونا را در کشور مهار نماییم. من همیشه سر نماز برای همه کادر پزشکی و درمانی دعا می کنم.
انگیزه شما برای نگارش خاطراتتان در کتاب «کفش های سرگردان» چه بود؟ چرا کتاب را از دید سوم شخص نوشتید؟
من در دوره ای از تاریخ کشورم زندگی کردم که نسل های آینده باید بدانند چه اتفاقاتی در جنگ بر سر سرزمین و مردان و زنانشان آمده است. تا کنون اغلب خاطراتی که از جنگ بازگو شده، توسط مردان رزمنده بیان شده و آثار زنان دراین زمینه خیلی کم تر است در صورتیکه در بخش هایی از جنگ زن ها حضور پررنگی داشتند. نقش زنان در بیان خاطرات جنگ کمرنگ بود و باید بدانیم زنان هم در جنگ و هم پشت جبهه چه ایثارگری های بزرگی کرده اند؛ این بود که قلم به دست گرفتم و بعنوان راوی و هم نویسنده خاطراتم را نوشتم. علاوه بر این هدف توصیف جریان زندگی در جنگ بود چونکه ما واقعاً زیر موشک باران عراق قرار داشتیم اما به زندگی و عشق نیز ادامه می دادیم.
در مورد بخش دوم سوالتان باید بگویم اهتمام کردم در کتابم همچون دوربین فیلمبرداری عمل کنم؛ حتی کسانی که کتاب را مطالعه کردند، متوجه ارتشی بودن من نشدند؛ آنچه که در جنگ اتفاق افتاده بدون ردپایی از راوی و قضاوت و پیش داوری نوشته شده است. ما همه در جنگ یک واحد بودیم و فارس و ترک، بلوچ یا کرد و... همه رزمنده بودند. اگر این حس وحدت و برادری بین مردم شکل بگیرد، نتیجه آن هشت سال دفاع مقدس می شود که حتی یک وجب از خاک ایران را هم واگذار نکردیم.
منبع: بلك بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب