به قلم حسن بشیر، استاد دانشگاه امام صادق
مجموعه شعر طنز حدیث انتخابات منتشر گردید
به گزارش بلک بلاگ حدیث انتخابات: مجموعه شعر طنز مجموعه اشعار سروده شده توسط حسن بشیر، استاد دانشگاه امام صادق (ع) در قالب های قصیده، مثنوی، دوبیتی و رباعی توسط انتشارات لوگوس منتشر گردید.
به گزارش بلک بلاگ به نقل از مهر، حسن بشیر در پاسخ به این سؤال که چرا از اصطلاح حدیث انتخابات برای این مجموعه استفاده شده است، اظهار داشت: انتخابات با اهمیت ترین و جدی ترین اقدام سیاسی اجتماعی در جمهوری اسلامی است. بدون انتخابات مردم سالاری که یکی از آرمان های تشکیل نظام اسلامی است محقق نمی گردد. از طرفی، زمان زیادی تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، که با اهمیت ترین انتخابات در کشور است، باقی نمانده است. بدین جهت باید در این حوزه به هر شکل ممکن و با استفاده از شیوه های مختلف، مشارکت جدی داشته باشیم و همراه مردم به این مسئولیت سیاسی اجتماعی توجه جدی داشته باشیم و به این نقش آفرینی کمک نماییم. این مسئولیت متعلق به همه بوده و یک حرکت ملی برای تامین استقلال و آزادی کشور است. بنابراین مشارکت مردم به مفهوم توجه آنان به تحکیم کشور در وضعیت فعلی جهانی است.
وی درباره این که چرا شعر طنز؟ و این که رابطه انتخابات با شعر طنز چه می تواند باشد؟ اشاره کرد: سوال مهم و کلیدی است که اصل کتاب هم در همین راستا شکل گرفته است. شعر زبان قابل فهمی است که رابطه متن و انسان را به شکل طبیعی شکل می دهد. اما شعر، در ژانرهای مختلف دارای تاثیرات متفاوتی است. غزل، بااینکه رابطه درونی شاعر با بیرون واقعی را منعکس می کند اما از کانال تخیل بیش از واقع گرایی عبور می کند و هر چه این تخیل عمیق تر، وسیع تر و فراگیرتر باشد، اوج بیشتری می گیرد.
این استاد دانشگاه افزود: موضوع دیگری که در تمام سبک های دیگر شعری به جز طنز وجود دارد، بحث امتزاج احساس با بیان است. احساسات و عواطف در همه سبک های شعری دیگر، یک اساس است. هر چقدر احساس و عواطف غلیان بیشتر در متن شعری پیدا کنند، شعر جذاب تر و مورد پسندتر می شود. اما طنز، برخلاف سایر سبک های شعری، رابطه بیشتری با واقعیت دارد. واقع گرایی را می توان محور بیان طنزآمیز به شمار آورد. نه این که طنز از تخیل که عمدتا در شکل استعاره ای بیان می شود، استفاده نمی کند، بلکه مقصود این است که آنچه که طنز مطرح می کند ناظر به واقعیت ها است که به شکل های گوناگونی در شعر تجلی می یابند.
بشیر با اشاره به اینکه ما با سه نوع از طنز روبه رو هستیم، اظهار داشت: البته تقسیمات دیگر وجود دارد، آنچه که در اینجا آورده می شود، برداشت من در این حوزه است. طنز سوگیرانه و انحرافی، طنز برای طنز، طنز متعهد و مسئول. مقصودم از طنز سوگیرانه و انحرافی، طنز ضد اخلاق عمومی، ضد آرمان های ملی، ضد دینی و ضد آینده نگری مطلوب است. اکنون طنزهای انحرافی به شکل های مختلف برضد مردم، انقلاب، جامعه، آینده کشور، آرمان های حقیقی کشور و غیره توسط تعدادی از افراد درون و بیرون کشور تولید می شوند.
وی تصریح کرد: طنز برای طنز، طنز معمول است که برای خنداندن و تفریح سروده می شود. در این طنز، بااینکه بیان، ناظر به تعدادی از مسائل واقعی است، اما نوعی از بی طرفی بر آن حاکم است. این بی طرفی به مفهوم عدم اظهار گرایش شاعر نیست، بلکه بدون تاکید بر پیروی حتمی از گرایش مطرح گردیده است. اینگونه از شعر طنزآمیز، را می توان شعر طنز برای طنز نامید. طنز متعهد و مسئول، طنز هدفمند است. این تعهد فقط به مفهوم تعهد دینی یا انقلابی نیست. تعهد در همه زمینه ها است. در حوزه های آگاهی سازی عمومی، اخلاق محوری، فرهنگ سازی، نقد و انتقاد… است و در حقیقت رابطه درونی شاعر با بینامتنی های بیرونی و نیز واقعگرایی اجتماعی را ترسیم می کند.
بشیر افزود: در اینجا ما با یک مثلت مهمی روبه رو هستم که شاعر در مرکز آن قرار دارد و سه ضلع آن: رابطه درونی شاعر، رابطه بیرونی شاعر، رابطه اجتماعی شاعر. رابطه درونی شاعر، برداشت و فهم وی از واقعیت های اجتماعی است. رابطه بیرونی شاعر، در رابطه بینامتنی و گفتمانی شاعر با متون و گفتمان های دیگر است. و رابطه اجتماعی شاعر، چگونگی فهم وی از گفتمان اجتماعی و خواسته های جامعه و شیوه نگاه مردم به مسائل مختلف پیرامونی است. بنابراین معتقدم که «طنز متعهد و مسئول»، طنزی است که باید در جامعه ما بیشتر مورد توجه و تاکید قرار گیرد. در این حوزه، متاسفانه کار کمی صورت گرفته است. در حالی که طنز متعهد و مسئول می تواند از واقعگرایی به شکل لطیف، طنز آمیز، فرهنگ ساز، انتقادی و هدفمند بهره برداری کافی داشته باشد.
بشیر درباره این که حرکت در شعر طنز، حرکت بر لبه تیغ است، چگونه در ارتباط با انتخابات تلاش کردید که این حرکت را در امتداد نوعی از تعهد اجتماعی تولید کنید؟ اظهار نمود: واقعیت این است که مشکل اساسی من در این رابطه، همین مطلبی است که فرمودید. به عبارت دیگر، چگونه می توان هم شعر طنزآمیز ایجاد کرد و هم به آرمان ها، اهداف، اخلاق، رویکردهای مهم سیاسی و اجتماعی و امثالهم پرداخت؟ شاید یکی از دلیلهای عدم توجه جدی به «طنز متعهد و مسئول» و تولیدات ناکافی آن، همین مساله باشد. البته تلاش زیادی شده است که این حرکت در لبه امن صورت گیرد. یعنی اگر انتقاد یا هجو و امثالهم صورت گیرد، هدفمند و ناظر به افراد یا گروه ها خاص به شکل صریح نباشد که در حقیقت کار طنز نیز در بسیاری مواقع عدم صراحت و ایجاد تضاد در بیان بیش از تعیین مصادیق عینی است.
وی افزود: شروع کتاب بعنوان مثال اینطور شروع شده است:
اگر داری تو جائی در خرابات
بیا بشنو حدیث انتخابات
و گر داری تو جرأت همره هوش
نخواهی کرد، شعرم را فراموش
بگویم از برایت، قصه ی حال
که تا گردی از آن سرحال و خوشحال
زمان انتخابات است، نزدیک
میان خوب و بد، هر مرز، باریک
بدون ترس و لرز، ای دوست، بگزین
تو فردی عاقل و محبوب و با دین
نکن خودرا جدا، از مردم حالا
که گردی سالهای سال، مغبون
دگر کشور نمی تابد، به تحقیق
کسی کو در عمل، خواهان تحمیق
و دشمن گر کند هر گونه تشویق
انرژی را کند، با عشق، تعلیق
اگر چه هسته ای، قدرت شماریم
به از مردم، ولی قدرت نداریم
می بینید که سعی شده است که بدون نوعی از سوگیری و طرح این و آن، هدف تبیین شود که مشارکت در انتخابات که یک حرکت ملی است، از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. پس باوجود این که تاکید می شود که انرژی هسته ای قدرت است و مهم می باشد، اما با اهمیت تر از آن «قدرت مردم» است.
وی اضافه کرد: در جای جای این کتاب، بحث فرهنگ سازی، آگاه سازی، توجه به آرمان ها، بصیرت در انتخاب و مشارکت جدی برجسته شده است. بعنوان مثال:
مشورت کن که مشورت خوب است
لیک با آنکه نیست، نادانا
فکر کن، انتخاب سنگین است
نکند دوش توست لرزانا
انتخابات، راه توفیق است
حامی آن خدای رحمانا
هر که در انتخاب، ناآگاه
می شود در مسیر، قربانا
عصرِ حساس انتخابات است
که رسیده به ما، ز دورانا
قدر آن دان، که قدر می دانی
تو در این راه زنده ای، جانا
بشیر درباره این که در کتاب رابطه ای میان عشق و انتخابات به وجود آمده و این که این رابطه را به چه صورت آن هم با رویکرد طنز آمیز ترسیم کرد، خاطرنشان کرد: مفاهیم زیادی در این کتاب کوچک وجود دارد که سعی شده است با مفهوم انتخابات مفصل بندی شوند. این مفصل بندی ها، گاهی خیلی واضح و روشن و گاهی نیز در هاله ای از ابهام مطرح شده اند. عشق یکی از مواردی است که به شکل های مختلف با انتخابات مطرح است. در اینجا بیشتر مقصود «عشق به کشور»، «عشق به جمهوری اسلامی»، «عشق به انقلاب»، «عشق به مردم»، «عشق به پیشرفت و آینده شکوهمند کشور» و امثالهم است. پس این عشق به علت نوع هدفی را که دنبال می کند با با اهمیت ترین رویکرد سیاسی-اجتماعی کشور که انتخاب است، می تواند به شکل عمیق رابطه واقعی داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: از طرفی عشق یک احساس درونی است که اگر به عینیت تبدیل نشود، یک امر ذهنی و درونی می ماند. عشق به خدا نیز در نوع فهم خدا، عبادت، اطاعت از اوامر و دوری از نواهی است. عشق بین عاشق و معشوق نیز باید تجلی بیرونی داشته باشد. در غیر اینصورت، یک امر درونی خواهد ماند که قابل شناسائی نیست. عشق به انتخابات، یعنی عشق به ماندگاری کشور، استقلال کشور، پیشرفت کشور، که اگر به شکل عینی در مشارکت جمعی تجلی پیدا نکند، قابل شناسایی نیست. به چند بیت در این حوزه اشاره می کنم تا موضوع روشنتر شود.
عشق یعنی صدای این دل ها
در فراسوی دشت و کوهانا
عشق یعنی نَفَس کشیدن ها
با گُلِ لاله و گیاهانا
عشق یعنی که همرهم باشی
چه گدایم، همی، چه سلطانا
عشق یعنی که منتظر هستی
بشنوی عشق من به تو مانا
عشق یعنی که کشورم زیبا است
در دل و چشم ماست شادانا
عشق یعنی که در زمان نیاز
مانده ای پُر توان، دلیرانا
عشق یعنی که در صف مردم
می روی در کمالِ ایمانا
عشق یعنی که کشورم زنده است
گر چه سگ ها همیشه غُرّانا
عشق یعنی که عشق می ماند
زنده با انقلاب، جوشانا
عشق یعنی که با سلیمانی
مردم و انقلاب، تابانا
عشق یعنی که نور می تابد
کشورم هر کجا چراغانا
عشق یعنی که انتخاب کنی
کاندیدای خوب و مامانا
عشق یعنی که در صف مردم
می روی زودتر، شتابانا
این استاد دانشگاه امام صادق (ع) درباره این که چقدر شعر می تواند در امر انتخابات مؤثر باشد؟ اظهار داشت: شعر تنها یکی از انواع متونی است که باید در امر انتخابات مطرح شود و در جامعه رواج یابد. شعر کینه توز، سوگیرانه و با نقد غیراخلاقی بطور قطع جامعه را به دو قطبی و چند قطبی می کشاند و این مساله به نفع انقلاب و کشور نیست. شعر، مخصوصاً شعر طنز، همانگونه که گفته شد منعکس کننده واقعیت های سیاسی-اجتماعی و البته فرهنگی و دینی و غیره، می تواند با بکارگیری زبان هدفمند، نقش جدی در ارتباط با انتخابات داشته باشد. تا حالا نامزدهای انتخابی و حتی شاعران کشور یا به هیچ وجه به این مساله توجه نداشتند یا به شکل بسیار کم مورد توجه آنان بوده است. البته باید اظهار داشت که تنها شعر، چه در شکل طنز آمیز و چه در شکل حماسی و احساسی و غیره در این حوزه کفایت نمی نماید. بکارگیری سبک های مختلف ارتباطی از کلیپ، صوت، تصویر و غیره می تواند تاثیرات خودش را داشته باشد. با اهمیت تر از همه آنچه که گفته شد دو عامل اساسی در انتخابات مهم است: اولی صداقت و دومی بصیرت است. صداقت کاندیداها در طرح مسائل واقعی و بصیرت مردم در انتخاب افراد شایسته است.
منبع: blackblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب