الیاسی در گزارش بلك بلاگ مطرح كرد؛
نگاه کاریکاتوری به دوران پهلوی مخاطب تاریخ را پس می زند
به گزارش بلک بلاگ، نویسنده کتاب تونل سوم می گوید خیلی از کارها با نگاه کاریکاتوری به نیروهای شاه و دستگاه آن زمان می پردازند که به نظرم چنین نگاه هایی سبب عدم استقبال مخاطب از مطالعه تاریخ می شود.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ فاطمه میرزاجعفری: «تونل سوم؛ بازنمایی مبارزات نیروهای انقلاب در سال ۱۳۵۷ با رژیم شاه» نوشته فاطمه الیاسی، یک رمان نوجوان با درون مایه بلوغ شخصیت و پر از خرده ماجراست و نویسنده اش تلاش دارد به مقابله با تحریف تاریخ پهلوی بپردازد و نشان دهد این رژیم چگونه تلاش در بدنام کردن نیروهای مبارز انقلاب داشته است.
این رمان جزو آثار راه یافته به مرحله نهایی جشنواره داستان انقلاب و برگزیده بخش نوجوان جشنواره شهید اندرزگو هم بوده است.
«تونل سوم» اخیرا توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ دوم رسیده است به همین بهانه گفتگویی با نویسنده جوان این کتاب داشته ایم.
مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:
* نحوه آشنایی شما با سوژه کتاب به چه شکل بوده است؟
من ساکن شهر همدان هستم و سوژه من یعنی شخصیت اصلی داستان (وحید) یک شخصیت واقعی است که اصالتاً کرمانشاهی است وخب از آنجاییکه این شخصیت واقعی استاد دانشگاه من بودند، خیلی از خاطراتشان را بیان می کردند که برای من بسیار جذاب و شنیدنی بود و بنابراین تصمیم گرفتم مصاحبه هایی را داشته باشم و از خاطراتشان در کتاب استفاده کنم.
* دغدغه اصلی شما برای نگارش کتاب چه بود؟
به نظر من اختلافات و فاصله بسیاری بین نسل جوان و نسلی که انقلاب را رقم زدند وجود دارد و این شکافی که مابین نسل ها به و جود آمده است می تواند آزاردهنده باشد و حتی ابعاد زندگی اجتماعی افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ گاهی اوقات هم امکان دارد زندگی فردی شخص را هم تحت تاثیر قرار دهد برای مثال امکان دارد نوجوان و جوان امروزی ما دائم این سوال را بپرسد که چرا انقلاب را رقم زدند. به نظر من این شکاف نسل ها باید از میان برداشته شود و تصور کردم اگر نوجوان و جوان ما بداند که چرا مردم در آن زمان تصمیم به انقلاب گرفتند و چه عاملی سبب شد مردم حکومت را تغییر دهند شاید کمی به آنها کمک کنم.
* از آنجاییکه مخاطب اصلی کتاب شما نوجوانان هستند و ما در این سالهای اخیر شاهد وقایع اجتماعی زیادی بودیم که روی این نسل سرمایه گذاری می کردند چرا شما به جای پرداخت به موضوعات روز به وقایع سالهای ۵۷ پرداختید.
نگارش این کتاب در ارتباط با سال ۹۷ تا ۹۸ بود که اصلاً این مسائل به این شدت نبود اما باید توجه کرد که افرادی که هم اکنون اعتراض دارند به اصل مساله انقلاب اعتراض دارند و به نظرم اگر بخواهیم جواب این سوالات را بدهیم باید ریشه این کار را توضیح دهیم و بگوییم چرا انقلاب شد و اساساً چرا مردم خواهان ورود حاکم اسلامی و در دست گیری امور توسط او بودند.
به نظر من اختلافات و فاصله بسیاری بین نسل جوان و نسلی که انقلاب را رقم زدند وجود دارد و این شکافی که مابین نسل ها به و جود آمده است می تواند آزاردهنده باشد و حتی ابعاد زندگی اجتماعی افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ گاهی اوقات هم امکان دارد زندگی فردی شخص را هم تحت تاثیر قرار دهد
* تا چه اندازه به این سوالات در کتاب پاسخ دادید؟
کاری که من نوشتم داستانی است و تلاش کردم در چارچوب ماجراهایی که پیش می آید، موانع و واکنش شخصیت ها به این سوالات پاسخ داده باشم و نوجوانان پس از مطالعه کتاب پاسخ سوالات ذهنی خویش را پیدا کند.
* برای روایت درست آن سال ها اسناد و مدارک دیگری هم در اختیار داشتید یا خیر؟
من مطالعات بسیار زیادی را داشتم و شاید بیشتر از دو سوم زمان نگارش کتاب را به تحقیقات اختصاص دادم علاوه بر این منابع شفاهی بسیاری داشتم که با آنها مصاحبه های متفاوتی را در مورد آن سال ها انجام دادم. خیلی از اسناد کتبی و کتاب های بسیاری هم بودند که با رفتن به آنها میتوان دریافت که در سالهای ۵۰ چه اتفاقاتی رخ داده است و از آنجاییکه احتمال تحریف تاریخ آن زمان کم است و ما می توانیم با اعتماد بیشتری به آنها رجوع نماییم.
* شما خودتان متولد چه سالی هستید و آن سال ها را از نزدیک لمس کرده اید؟
خیر؛ من متولد دهه هفتاد هستم.
* پس طبیعتاً نگارش چنین رمانی با این موضوع برای تان سخت بوده است؟
سختی کار آنجایی بود که من می خواستم توصیف فضاها را داشته باشم؛ چونکه دیدن چهره شهر کرمانشاه در سال ۵۷ دشوار می باشد. این که شکل خیابان ها، پوشش ها، گویش مردم، معماری و ساختمان سازی نسبت به ۴۰ سال قبل خب تغییرات بسیار زیادی داشته است و کرمانشاهی که هم اکنون می بینیم با آن سال ها متفاوت می باشد. البته اتفاقات کلی مثل واقعه آتش زدن سینما یا بسیاری از اتفاقات به این شکل را می توانستم از منابع کتبی و مستند به دست آوردم ولی برای فضا سازی با سختی مواجهه بودم و چندین نقشه هوایی که در سالهای ۵۷ تا ۵۸ گرفته شده بود را به دست آوردم و از راه مصاحبه با افراد قدیمی تر ساکن کرمانشاه تلاش کردم تصویر سازی خوبی داشته باشم.
* تحقیق و نگارش کتاب چقدر زمان برد؟
تقریباً تحقیق کار دو سال و نیم طول کشید.
* عنوان و طرح جلد کتاب چطور انتخاب گردید.
عنوان تونل سوم در کتاب کارکرد داشت و اگر علل انتخاب این نام را بگویم بخشی از داستان را توضیح داده ام اما اصلی ترین کارکرد این کتاب همین عنوان بود. طرح جلد هم با مشورت انتشارات و تصمیم گیری دوستان در نشر شهید کاظمی انتخاب گردید.
* به نظر شما چقدر نیازمند روایت درستی از آن سال ها هستیم بخصوص این که این زمان یک برهه اصلی از تاریخ کشور ماست و همانطور که اشاره کردید مخاطب جوان ما در رابطه با این سال ها سوالات بسیاری دارد.
بسیار مهم می باشد و اهمیت آن به توان تأثیرگذاری هنر باز می گردد. هنر در تمامی قالب های آنچه نویسندگی و هنرهای بصری تاثیر بسیاری بر روی مخاطب دارند ما در دوره مشروطه به بعد تاثیر ادبیات، موسیقی و نمایش را در جریان دادن و جهت دادن به مردم می بینیم. خب طبیعتاً وقتی ادبیات چنین قدرتی دارد پس واجب است که ما از این وضعیت استفاده نماییم و فکر درست را به جامعه تزریق نماییم.
اگر ما این فکر درست را با حرف اشتباه به مخاطب بگوییم از آنجاییکه مخاطب بسیار باهوش است سبب بروز مشکل خواهد شد. برای مثال خیلی از کارها با نگاه کاریکاتوری به نیروهای شاه و دستگاه آن زمان می پردازند در این شرایط مخاطب متوجه می شود که روایت درستی به او عرضه نشده است؛ حقیقت اینست که نیروهای مقابل مردم در آن زمان قدرت زیادی داشتند و به این راحتی نبود که مردم بتوانند آنرا پس بزنند. به نظر من چنین نگاه هایی سبب عدم استقبال مخاطب از تاریخ آن زمان می شود بنابراین نگاه درست داشتن خیلی مهم است.
بسیاری از کارها با نگاه کاریکاتوری به نیروهای شاه و دستگاه آن زمان می پردازند به نظر من چنین نگاه هایی سبب عدم استقبال مخاطب از مطالعه تاریخ آن زمان می شود
* مخاطب در مقابل کتاب شما با یک اثر داستانی رو به رو است و شاید نتوان در داستان اطلاعات کاملی از مشکلات و خرابکاری های زمانه پهلوی به مخاطب عرضه کرد شما بعنوان نویسنده چطور به مخاطب پاسخ دادید و اجازه غلبه سیر داستانی به پاسخ این سوالات را ندادید.
یک تفاوت اساسی که کتاب های تاریخی با رمان های تاریخی دارند اینست که مستندات تاریخی نگاه کلی و از بالا به پایین دارند. بعنوان مثال ما در مستندات تاریخی می گوئیم که در سال ۵۷ حکومت عوض شد و انقلاب شکل گرفت ولی در رمان تاریخی خیلی جزئی به ماجرا می پردازیم. من در این کتاب یک نوجوان ۱۳ ساله به نام وحید در شهر کرمانشاه دارم و می خواهم تاثیر جا به جایی حکومت را روی زندگی وحید ببینم و نمی خواستم به صورت مستقیم وارد ماجرای انقلاب شوم و بگویم که در آن دوره خفقان علمی وجود داشت و نخبگان علمی فرصت بروز و ظهور نداشتند. این یک سیاست کلان است که در مستندات تاریخی به آن پرداخته می شود، اما من این سیاست کلان را در زندگی وحید به نمایش درآوردم زمانی که وحید یک اختراعی دارد و از سوی مدیر مدرسه سرکوب می شود، با نشان دادن این نمونه کوچک و بازتاب سیاست کلان به افراد جامعه مخاطب پی می برد که سیاست کلان تری بالای سر جامعه بوده است و آن همان خفقان علمی است که در مستندات تاریخی به آنها پرداخته شده است.
* ما آثار زیادی در رابطه با سالهای ۵۷ داشته ایم احساس نکردید که کتاب شما به شکلی تکرار مکررات باشد و با بازخورد خوبی از سوی مخاطب روبه رو نشود.
به نظرم اگر یک کار قوی باشد و بتواند مخاطب را جذب نماید می تواند جای خویش را در بین مخاطبان پیدا کند و البته ناگفته های بسیار زیادی از آن سال ها همچنان وجود دارد، افراد گمنامی هستند که لازم است ما آنها را پیدا نماییم و حرف هایشان را از آن سال ها بشنویم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب