این دستكند هشتصد ساله غایب را چه صدا می كنید؟
به گزارش بلك بلاگ هر چند گفته می شود همدان، دستكندها و شهرهای زیرزمینی زیادی در دل خود پنهان دارد كه هنوز امكان رو شدن آنها فراهم نشده اما انتشار خبر كشفِ سومین دستكند در حریمِ «صالح آباد» و در شهر «بهار» و علاقه مردم منطقه برای آغاز هر چه زودتر كاوش در این بخش حرف دیگری از توجه مردم به محوطه های تاریخی را نشان می دهد، علاقه ای كه حتی به نامی كه مقرر است برای آن مجموعه انتخاب گردد هم رسیده است.
اما این دفعه آن علاقه ان قدر زیاد بوده كه حالا بحث بر سر نام دستكند یا شهر زیرزمینی تازه كشف شده است، «شهر زیرزمینی صالح آباد» یا «شهر زیرزمینی بهار».
این منطقه به نقل از مسئولان میراث فرهنگی در فاصله تقریبی ۲۵ كیلومتری غرب همدان و ابتدای مسیر جاده كرمانشاه و داخل اراضی روستای آبرومند بهار و در عرصه ی شهر صالح آباد همدان قرار دارد كه با رو كردن تكه سفال های مربوط به دوره ی اسلامی و تاریخی، حدود پنج سال قبل برای اولین بار خویش را نشان داد.
با گذشت این مدت زمان، مردم صالح آباد با درخواست های مكرر از میراث فرهنگی و قبول هزینه ی كاوش، باستان شناسان را راهی این منطقه ی تاریخی كردند تا طلسم بررسی این محوطه ی تاریخی شكسته شود و با یك فصل كاوش و به دست امدن یافته های سفالی از محوطه، اولین گمانه ها قدمت ان محوطه را به دوره ی ایلخانی یعنی حدود ۸۰۰ سال قبل رسانده اند.
در كنار همه ی قدم های خوبی كه برای نجات این محوطه ی تاریخی تا كنون برداشته شده، حالا مردم روستای بهار به واسطه ی قرار گرفتن این شهرمجموعه ی دستكند در داخل زمین هایشان، روی نامِ آن حساسیت به خرج می دهند، از یك سو به این علت مردم روستای بهار درخواست نامگذاری این مجموعه به نام «بهار» را دارند و از جانب دیگر شورای شهر و شهرداری «صالح آباد» هزینه ی آغاز مرمت ها را در این مجموعه تقبل كرده اند.
حالا علی مالمیر - مدیر اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان - درگفت وگو با ایسنا درباره ی این اظهار نظر مردم توضیح می دهد: مردم روستای «آبرومند بهار» مطرح كرده بودند زمین برای روستای «بهار» است نه «صالح آباد»، ما هم علاوه بر برگزاری جلسه با مردم صالح آباد، با شورا و دهیاری روستای آبرومند هم جلسه ای برگزار كردیم و اعلام كردیم كه هم اكنون این نامگذاری و محدوده ی تاریخی آن اهمیتی ندارد. طبیعتاً هنوز پرونده در لیست اثار ملی به ثبت نرسیده و در حال تهیه ی پرونده ی ثبتی دستكند هستیم، معمولاً هم پرونده ی ثبتی به سابقه مبحث كه آن محوطه كجا قرار دارد و در چه منطقه ای قابل استعلام است، توجه می كند.
او تاكید می كند: برای تهیه ی پرونده ی ثبتی برپایه آن چه كه در محدوده ی شهری قرار دارد و در محدوده ی جغرافیایی مشخص می شود، آن ذكر می شود از جانب دیگر نام محوطه برپایه اسمی كه در قدیم داشته و تاریخچه مكان نام گذاری می شود و قرار نیست به نام یكی از این محوطه ها باشد.
وی با اشاره به این كه اگر قرار شد جستجوهای فصل بعدی هم انجام شوند، محوطه با نام ثبت شده اش نامگذاری می شود، ادامه می دهد: اگر احیاناً این مجموعه دستكندی قابل تأمل باشد كه ظرفیت گردشگری برای سال های آینده داشته باشد، اینكه به چه اسمی باشد مبحث مهمی نیست.
همدان دستكندهای زیادی دارد كه هنوز امكان بررسی آنها فراهم نشده
مالمیر اما درباره ی نامگذاری این محوطه به «شهر زیرزمینی» یا «دستكند» توضیح می دهد: هم اكنون برای این منطقه ی به دست آمده، نام «شهر زیرزمینی» استفاده نمی نماییم، آن یك «دستكند» است كه از قبل هم اخباری درباره ی آن داشتیم، همان گونه كه می دانیم در مناطق دیگر شهر هم دستكندهای گوناگونی وجود دارد، مانند سامن كه كار كاوش در آن انجام شده و در حال آماده شدن برای حضور گردشگران است.
او با بیان این كه امكان دارد این محوطه، یك دستكند محلِ سكونت موقتی در چارچوب یك شهر زیرزمینی بوده باشد یا الزاماً مكانی جهت استفاده در زمان های بحرانی باشد، ادامه می دهد: احتمال دارد این مكان شهری نبوده كه در آن سكونتی باشد، ازاین رو دستكند فنی تر است، چون شهر زیرزمینی باید بنای شهریت داشته باشد.
وی با اشاره به شناسایی وجود دستكندهای مختلف در استان همدان، اظهار می كند: هنوز امكان این دستكندها را نداشته ایم، این دستكند از نظر جغرافیایی در اراضی روستای «آبروی بهار» قرار دارد اما شورای شهر و شهرداری صالح آباد با این دید كه آن منطقه می تواند موقعیت خوبی برای حضور گردشگران در اینده ای نزدیك باشد و با عنایت به این كه در حریم این شهر قرار دارد، درخواست كاوش آن دستكند را داشتند.
مالمیر همینطور با اشاره به وجود اولویت های مهم تری در میراث فرهنگی استان همدان، برای تأمین اعتبار، ادامه می دهد: به علت نبود اعتبار شورای شهر و شهرداری صالح آباد پذیرفتند اعتبار این پروژه را به عهده بگیرند، ما هم فصل نخست كاوش را انجام دادیم و تا كنون ۶ فضا از آن مجموعه به دست آمده است.
او اما به این نكته هم اشاره می كند كه هنوز برای اظهارنظر درباره ی وسعت و قدمت این فضا زود است، می افزاید: هر چند احتمال می رود این محوطه متعلق به دوره ایلخانی باشد، با این وجود كاربری ها و موارد دیگر آن معلوم نیست.
مدیر اداره كل میراث فرهنگی استان همدان اما درباره ی فراهم نشدن موقعیت جهت بررسی این محوطه در طول سال های گذشته از زمان كشف آن، اظهار می كند: در طول این چند سال، هیچ مطالعه ای درباره ی آن نشده است چون طبیعتاً نخست باید كاوش صورت گیرد تا به نتیجه برسیم، صحبت های مطرح شده در باره ی قدمت احتمالی این محوطه، تا امروز هم توسط یافته های به دست آمده از فصل نخست مطرح شده اند اما برای كاوش زیاد درست نیست كه هم اكنون حوزه ی كاوش را گسترش دهیم، چون از نظر حفاظتی بسیار پر هزینه است و نمی توانیم گمانه های گوناگونی را باز نماییم تا در نگهداری آن با مشكل رو به رو شویم.
بررسی زنجیره ای بناهای دوره ماد را برای ثبت جهانی در دستور كار داریم
مالمیر اما پرداختن به محوطه های تاریخی مانند «معبد لائودیسه» در نهاوند، مجموعه دستكندهای «ارزانفورد»، «سامن»، «آثار دوره ماد»، «نوشیجان» و «تپه حاجی خان» را همچون اقداماتی دانست كه در اولویت كاری هستند و باید كار در ان ها به نقطه ی مطلوبی برسد و بعد از آن برپایه شرایط اداره كل به دیگر دستكندها می پردازیم.
وی با بیان این كه هم اكنون علاقمند هستیم تا روی محور مادی كار نماییم، ادامه می دهد: زنجیره ای از بناها و معماری دوره ماد باید بررسی شوند تا بعنوان گزینه ی ثبت جهانی هم بتوان روی ان ها مانور داد.
مالمیر تاكید می كند: بنابراین هنوز برنامه ای برای فصل بعدی كاوش در این محوطه نداریم و مبحث پرونده ثبتی آن نخست باید صورت گیرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب